Thomas Paine (Thetford, 29 januari 1737 — New York City, 8 juni 1809) was een Engels- Amerikaanse filosoof, vrijdenker en revolutionair. Hij speelde een belangrijke rol in de Amerikaanse en de Franse revolutie en is een van de belangrijkste denkers van het liberalisme. Hij is bekend als de schrijver van het geruchtmakend en veelgelezen pamflet Common Sense ("Gezond Verstand"). Dat schreef hij om de belangen van de Amerikaanse kolonisten te verdedigen. Hij vond dat Amerika zich onafhankelijk moest verklaren van Engeland en een republiek moesten worden in plaats van een monarchie.

Paine was de zoon van een Quaker, dat zijn vrijzinnige protestanten. Toen hij nog jong was deed hij veel verschillend werk, van korsettenmaker tot belastinginner. Paine stond bekend als een man van 12 ambachten en 13 ongelukken. Hij raakte betrokken in de politiek en ontmoette in 1774 in Londen Benjamin Franklin die hem een aanbevelingsbrief gaf waarmee hij in Amerika aan de slag kon gaan.

Thomas Paine speelde een belangrijke rol tijdens de Amerikaanse Revolutie. Frankrijk en Engeland hadden net van 1754 tot 1763 oorlog gevoerd. Engeland wilde dat de Amerikaanse koloniën een deel van de oorlogskosten zouden betalen. De Amerikaanse kolonisten hadden daar geen zin in, omdat het Franse gevaar geweken was. De volgende jaren kregen de Britten steeds meer ruzie met hun Amerikaanse koloniën en in 1775 werd het oorlog. Eerst wilden de Amerikanen nog niet per se onafhankelijk worden, ze wilden gewoon dat zij ook inspraak zouden krijgen in wat er met hun geld zou worden gedaan. Hun leus werd "No taxation without representation" (geen belasting zonder politieke vertegenwoordiging).

Pas in de uitgave van Paine's boekje Common Sense wordt in januari 1776 een hele radicaal idee voorgesteld: onafhankelijkheid. Maar hoe dan? Nationale onafhankelijkheid met een binnenlandse revolutie of enkel een losmaken van het moederland met behoud van de positie van de overheersende klassen (en dus geen democratie)? Thomas Paine vond dat alle mensen gelijk zijn en niemand voorrechten zou moeten hebben. Iedereen mag het land besturen als hij of zij maar vertrouwd wordt door het volk, dat kan kiezen wie het vertrouwt. Het Britse koningshuis en de Britse adel hadden in Amerika niks meer te zeggen, in de republiek die hij wilde hadden de burgers de macht. Zijn pamflet werd heel erg bekend en hij overtuigde veel kolonisten met zijn ideeën. Een half jaar later riep het Amerikaans Congres op 4 juli 1776 de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten van Amerika uit. Na vele gevechten versloegen de Amerikaanse rebellen de Britten in 1783.